Our friends are all aboard: een interview met Jim Stoten

Hoi Jim, hoe gaat het daar in het Verenigd Koninkrijk?

Het voelt gek, het voelt alsof alles uit elkaar aan het vallen is. Mijn vriendin komt uit Venetië – ze heeft hier net een appartement gekocht en wil hier zo snel mogelijk heen verhuizen. Er hangt een hele rare sfeer hier nu. De mensen die ik hier spreek voelen zich verward, verveeld, vastberaden, boos, of alles tegelijk.

Waar bevind jij je ergens op die schaal?

[Lacht] Verward, verveeld en boos… niet zo vastberaden.

Verwerk jij je gevoelens in je eigen werk? Of is je werk juist een ontsnapping daaraan?

Het is inderdaad meer een ontsnapping. Ik doe alsof ik veel aandacht schenk aan wat er allemaal in de wereld gebeurt, maar eigenlijk valt dat wel mee. Het is beter voor mijn mentale gezondheid om niet de hele tijd te weten wat er overal in de wereld gebeurt, en om te focussen op de dingen die me gemotiveerd houden. Een van de beste manieren om positief te blijven is om een bepaalde onwetendheid te omarmen. Je kunt veel tijd en energie steken om alles wat er overal gaande is te kunnen begrijpen – want die informatie is er – maar als je dat doet dan word je gek. En dat zorgt alleen maar voor meer negativiteit. Voor mij is de beste manier om invloed te hebben op anderen, een positieve houding. En de beste manier om positief te blijven is om alles te negeren. Ik geef het toe, geen perfecte filosofie.

Is de animatie met de kikker dan een onderdeel van die positiviteit?

Ik denk het, ja! Het project gaat best wel goed nu – we zijn op dit moment het geraamte van de animatie in kaart aan het brengen met Bewilder. Telkens als ik het definitieve artwork stuur, zetten zij die elementen direct in de animatie en laten het bewegen. Het ziet er allemaal heel goed uit. We werken nu aan kleinere animatieloops die een tweede laag vormen van de animatie. Die lagen worden straks samengevoegd met de technische digitale animatie die het andere team doet. Dat zorgt ervoor dat we de handgemaakte uitstraling behouden en we er gelijktijdig aan kunnen werken.

Heb jij de leiding over de animatiestudio? Of iemand anders?

Ik heb de leiding niet, of tenminste ik denk niet dat ik die heb. Ik heb wel veel vrijheid, waar ik erg veel van houd. Bij commerciële klussen zijn er vaak veel mensen die vanuit het merk willen meedenken, en die hun eigen mening hebben over wat er goed uitziet. Maar Pascal was erg fijn om mee te werken, en had hele goede ideeën. Het hele idee begon met een script dat hij had geschreven, en hij gaf me de volledige vrijheid om daar een visuele vertaling van te maken. Zijn opmerkingen en feedback waren voornamelijk vragen – zoals ‘Hoe gaat dat eruitzien als het klaar is?’ Dat is een hele fijne manier van overleggen en het voelde echt op alle vlakken als een samenwerking. Ik heb heel veel ideeën die ik meeneem naar Bewilder, maar we kijken altijd hoe we iets ‘het beste’ kunnen doen.

Hoe heeft Pascal het project gepitcht? Hoe zag het script eruit?

Het was helemaal geen lang document. We hebben eerst naar de CGI-film gekeken die door The Mill is gemaakt, waarin een kikker op een fiets zit. Oorspronkelijk was het idee dat dit project onderdeel zou zijn van de CGI-film – dat die reis zou transformeren in deze handgetekende 2D animatiewereld. Dus Pascals oorspronkelijke script bestond gewoon uit zinnen als ‘kikker rijdt door portal’, ‘kikker ziet een wolk van uitlaatgassen’, ‘kikker krijgt een plens water over zich heen’. Het was net een gedicht, door de manier waarop hij het had opgeschreven. Maar het was heel goed, en was makkelijk om het allemaal voor je te zien. Toen heb ik het uitgeschetst en er een storyboard van gemaakt, en een paar dingen aangepast. En vanaf toen bestond mijn rol eigenlijk uit het uitwerken van die schetsen en het allemaal tot leven te wekken.

VanMoofs merkstijl is erg minimalistisch, maar die van jou is het omgekeerde – een soort maximalistisch. Vormde dat een probleem?

Ik heb daar zeker over nagedacht, en ik waardeer die bereidheid om risico’s te nemen. Het is fijn dat er een bedrijf is waarin mensen enthousiast worden van risico’s nemen, en niet steeds bang zijn voor alles dat er mis kan gaan. Ik ben eraan gewend om ideeën voor te stellen en te horen: ‘Ja dat zouden we kunnen doen, maar het is waarschijnlijk geen goed idee…’ Maar bij VanMoof kreeg ik de tegenovergestelde reactie, het voelde als een open werkomgeving. Ik hoop dat zo’n film als deze de aantrekkingskracht van het merk zal verbreden. Ik denk wel dat het iets toevoegt aan VanMoof, en er niet los van staat. Waarom zou je als merk vasthouden aan één beeldtaal? Je bent nog steeds hetzelfde merk, ook al ziet het er anders uit. Het maakt het alleen maar spannender.

Was de CGI-film van The Mill een referentiepunt? Of hield je het in je achterhoofd tijdens je werk?

Ik heb er niet direct naar gerefereerd en heb het handgetekende materiaal niet gebaseerd op die film. Ik had een lange lijst van animatiemateriaal, en ik heb veel tijd besteed aan het markeren van specifieke momenten in de dingen die ik goed vond. The Beatles’ Yellow Submarine is duidelijk een grote inspiratiebron, alhoewel je dat niet per se duidelijk kunt zien in de uiteindelijke film. Het is zo’n iconisch werk dat als je iets doet wat ook maar zijdelings erop lijkt, het allemaal in dezelfde categorie valt. Ik hou van die film, maar als je ernaar refereert wordt het al snel cliché. Er is iets met de personages, de beweging, de kleuren en de compositie dat je steeds weer terugziet. Die referenties zitten zo diep in onze cultuur ingebakken – van zulke visuele kortzichtigheid wilde ik wegblijven. Voor dit project heb ik daarom gekeken naar dingen die best niche zijn, zoals lo-fi Japanse animatie. Voor mij is het makkelijker om daardoor geïnspireerd te raken, en ik hoef me geen zorgen te maken dat ik het meteen naar een hoger niveau moet tillen.

Het transformatieaspect van Yellow Submarine is misschien nog een parallel – we zien een fotorealistische kikker morphen naar deze gestileerde wereld. Was dat bewust?

Ja ik denk van wel, ik hou van het idee dat 2D karakters ontsnappen naar de echte wereld. Ik wilde een serie interviews doen waarbij ik een gigantisch papiermache kikkermasker zou dragen, een beetje zoals Frank Sidebottom, maar ik denk dat dat iets te raar werd. Te veel mensen vroegen ‘Waarom zouden we dat doen?’ Dus ik denk dat dat gedeelte van het project nu on hold is.

Ik zag een interview waarin je zei dat het nutteloos is om naar betekenis te zoeken in je werk – hoe zit dat met deze film?

Ik denk dat het meer gaat om je eigen werk als belangrijk zien – alsof het een diepere betekenis heeft. Dat kan zelfs in de weg zitten van werk maken dat wél iets betekent. Een tijdje geleden sprak ik de dochter van een beroemde kunstenaar die ik erg bewonder. Ik had wat academische artikelen over hem gelezen, waarin alle referenties en gecodeerde berichten in zijn werk worden besproken. Maar toen ik zijn dochter vroeg of hij deze dingen ook echt altijd wilde uitdragen, zei ze ‘Nee, hij is gewoon dingen aan het maken’. Al die betekenis en interpretatie wordt er vaak achteraf ingelegd. Daarom denk ik dat het belangrijk is om niet te veel te willen zeggen, omdat mensen die laag er zelf aan toe kunnen voegen. Als ‘het antwoord’ er al is, dan sta je als kijker buitenspel, en dan heb je geen ruimte meer om er zelf over na te kunnen denken.

Maar deze kikkerfilm heeft wel een betekenis, toch?

Ja, maar als je het hebt over betekenis in de kunst en het terugbrengt naar een getekende kikker, klinkt het nogal belachelijk. Het is belangrijk om te onthouden dat dit om een commercieel product draait, en dat het bedoeld is om een specifieke betekenis te hebben. Maar door die mindset kan ik in een project zoals dit zowel plezier hebben en een hele specifieke boodschap uitdragen – op een manier die niet betuttelend voelt. Mensen houden er niet van om te worden verteld wat ze moeten doen, maar zit ook iets tussenin, waarin je kunt focussen op gevoel en emotie. Ik wilde niet dat dit weer een cynische commercial werd, en daar zijn we ver weg van gebleven. Tegelijkertijd wil ik ook niet hooghartig en pretentieus overkomen – ik wil gewoon geïnteresseerd blijven. En de beste manier om dat te doen is om ervoor te zorgen dat het leuk blijft, en leuk is om te maken. Daarom is het proces tot nu toe zo fijn geweest.

Ik denk dat dat jouw werk wel samenvat, toch? Alles wat je maakt heeft een ‘leuke’ uitstraling.

Ja, mijn werk kan erg gek zijn. Wat ik helemaal niet erg vind. Ik vind het heel spannend om iets te zien wat je aandacht trekt en niets lijkt te betekenen. Dan kun je niet anders dan er betekenis aan gaan geven.

Jouw werk heeft een positieve uitstraling, hoe zorg je ervoor dat het niet zoetsappig wordt?

Ik weet niet of het dat niet wordt. Ik hoop dat het dat niet is, maar dat weet je nooit zeker. Ik wil niet dat iets wat ik maak te schattig of lief wordt, dus daar let ik altijd wel op. En als ik vanaf het begin al weet hoe een tekening er aan het einde uit zal zien, is het meestal niet goed. Ik moet het gaandeweg uitzoeken, elke keer weer. Daarom kunnen sommige commerciële projecten vervelend worden, omdat er geen ruimte is om dat te doen. Juist door al die beslissingen zelf te nemen kun je ervoor zorgen dat het niet zoetsappig of voorspelbaar wordt. Als het leuk is om te maken, is het meestal ook leuk om naar te kijken. En als het moeizaam gaat en je alleen maar bezig bent met procedures van buitenaf, denk ik dat je dat uiteindelijk terug kunt zien.

In projecten zoals deze, waarin niet alles al is uitgestippeld, heb je de ruimte om echte creatieve beslissingen te maken terwijl je aan het werk bent. Dat is best zeldzaam, is mijn ervaring. Bedrijven vertrouwen creatieven vaak niet, ze willen vanaf het begin precies weten wat ze krijgen. En ik waardeer het heel erg als dat niet gebeurt, zoals in projecten als deze. Dat geeft je een heel goed gevoel, en ik hoop dat het je net zo’n goed gevoel geeft wanneer je de film kijkt. Soms kan betekenis ook gewoon een gevoel zijn.

Visit the insights page for more on how the world is changing, and find out how VanMoof riders are making an impact around the globe.

Find your nearest VanMoof location, and take the VanMoof S3 & X3 for a test ride today. Shop the bike.